Szczypiorek

Szczypiorek

Szczypiorek to roślina, której właściwości i wartości odżywcze doceniano już w średniowieczu. Jego korzenie sięgają 3000 lat p.n.e.

Dziko rosnący szczypiorek wykorzystywano głównie w celach leczniczych, np. Rzymianie stosowali go jako środek na ból gardła oraz środek moczopędny. Na Syberii zaś był uważany za wielki afrodyzjak i był używany jako dar dla bogów, a w średniowiecznej Europie zawieszano go w pęczkach wokół ogrodów i domów, aby odpędzać zarówno owady, jak i złe duchy.
Szczypiorek to bylina z rodziny czosnkowatych. Jego pełna nazwa to czosnek szczypiorek albo szczypiorek czosnkowy. Dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych cechuje się specyficznym, aczkolwiek bardzo przyjemnym aromatem i smakiem. Szczypiorek zawiera bakteriobójcze olejki lotne, przeciwzapalną siarkę, witaminy z grupy B, potas, wapń i żelazo. Jest bardzo łatwy w uprawie, dlatego z łatwością wyhodujemy go nawet na balkonie lub parapecie. Rośnie kępami, w czerwcu kwitnie na biało lub fioletowo, z tego powodu uprawiany jest w ogrodach jako roślina ozdobna. Obecnie szczypiorek jest szeroko stosowany w Europie, Azji i Ameryce Północnej jako dodatek do potraw.

Szczypiorek jest źródłem cennych dla zdrowia witamin i składników mineralnych. Szczypiorek to bogactwo witaminy K, która wzmacnia kości, witaminy C, która poprawia odporność, witaminy A oraz folianów, które pozytywnie wpływają na układ nerwowy. Dodatkowo jest źródłem miedzi, żelaza i magnezu. Za jego charakterystyczny zapach odpowiadają związki siarczkowe, które wykazują cechy antyproliferacyjne (zapobiegają namnażaniu się komórek nowotworowych) i proapoptotyczne (przyczyniają się do śmierci komórki nowotworowej). Mogą one zmniejszać ryzyko wystąpienia raka prostaty i raka żołądka. Allicyna, którą zawiera ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Wykazuje także działanie hamujące na wzrost wszystkich bakterii patogennych, w tym Escherichii coli. Szczypiorek ma korzystny wpływ na profil lipidowy, może obniżać stężenie cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL we krwi, dzięki zawartości siarczków alkilowych. Z kolei karotenoidy, a przede wszystkim luteina i zeaksantyna wpływają ochronnie na narząd wzroku, zapobiegając wystąpieniu zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej.
Szczypiorek ma ostry smak i w kuchni jest traktowany jak przyprawa. Jest też stosowany do dekoracji dań. Ma mocny smak, co dodaje wyrazistości potrawom. Jest niskokaloryczny. 100 gram ma 30 kalorii. Jeżeli chodzi o wartości lecznicze to szczypiorek wzmacnia siły obronne organizmu, oczyszcza układ pokarmowy, lekko obniża ciśnienie krwi, zapobiega infekcjom wirusowym, przyspiesza trawienie, zapobiega zaparciom, usprawnia pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego, usuwa toksyny, przyspiesza gojenie się ran. Poza tym może być stosowany do okładów, łagodzi bóle reumatyczne, kaszel, zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych podczas przeziębienia, łagodzi suchy kaszel i chrypkę. Wzmacnia osłabione włosy i zapobiega ich przerzedzaniu się, łagodzi również zmiany skórne przy trądziku młodzieńczym.

Szczypiorek jest spokrewniony z czosnkiem, szalotką, porem i cebulą, więc osoby nietolerujące cebuli i czosnku, u których po spożyciu tych produktów pojawia się pokrzywka, powinny zrezygnować również ze szczypiorku. Ponadto duże spożycie szczypiorku może wywoływać dolegliwości ze strony układu pokarmowego, dlatego nie powinny go jeść osoby cierpiące na nadkwasotę, wrzody żołądka, dwunastnicy i jelit, stany zapalne żołądka, zapalenie trzustki, zapalenie woreczka żółciowego.
Dobrym pomysłem na zastosowanie szczypiorku w naszej kuchni jest przygotowanie masła lub dipów jogurtowo-szczypiorkowych. Świetnie wyrzuć smakuje w towarzystwie jaj pod dowolną postacią. Możemy okrasić nim jajecznicę i omlet lub dodać do pasty jajecznej. Pasuje również do zup, kremów, dań z ryb, pomidorów, do twarogów i sosów na bazie śmietany.

Szczypiorkowe pesto
▸ pęczek szczypiorku
▸ 50 ml oliwy z oliwek
▸ 2 ząbki czosnku
▸ 2 łyżki orzeszków piniowych
▸ sól i pieprz do smaku
Orzeszki piniowe podpraż na suchej patelni. Do blendera przełóż posiekany szczypiorek, obrane ząbki czosnku, pestki oraz oliwę. Zmiksuj i dopraw solą i pieprzem. Pesto jest świetnym dodatkiem do kanapek z jajkiem lub tuńczykiem.

CONCILIO