Mickiewiczowskie Zaduszki

Mickiewiczowskie Zaduszki

Mamy zaszczyt zaprosić Państwa na sztandarowy utwór wybitnego twórcy, jakim był Adam Mickiewicz. Wielkie multimedialne, teatralne wydarzenie sezonu! Ale zanim zasiądziecie na widowni, by dołączyć do obrządku, w którym żywi nawiązują kontakt z tymi, którzy odeszli poprosiliśmy o wypowiedź reżyserkę przedstawienia Kingę Modjeską.

„Dziady” Adama Mickiewicza to arcydramat epoki Romantyzmu i sztandarowy utwór naszego wieszcza. Dlaczego zdecydowałaś się na tak trudny repertuar?
Jako producent powinnam pomyśleć o komedii, bo te sprzedają się najlepiej. Jednak jako artysta, chcę kierować się własną wrażliwością oraz intuicją. Wzięłam na warsztat II część, którą łączę z poematem ,,Upiór” oraz niezwykle dramatycznym monologiem Rollisonowej z części III. Żadnej martyrologii narodu polskiego, żadnych wątków narodowo-wyzwoleńczych. Wraz z muzyką, którą skomponowałam na potrzeby tego spektaklu, chcę tworzyć za Mickiewiczem misterium. Tutaj świat realny (żywych) przenika się i zespala z nadzmysłowym (zmarłych). Te przestrzenie egzystują równolegle obok siebie, przenikają się i obie są jednakowo ważne. Przeszłość karmi przyszłość, tworząc uniwersum bogate w emocje i znaczenia.

Premiera „Dziadów” w twojej reżyserii miała miejsce kilka lat temu i została przyjęta owacją na stojąco. Moje gratulacje. Jak przekonałabyś Polonię, która nie widziała jeszcze twojej sztuki, aby przyszła do teatru?
Dziady to jeden z najstarszych obrzędów m.in; Słowian, Celtów, Irlandczyków, natomiast II część „Dziadów” Mickiewicza jest nie tylko dramatem – obrzędem, ale rytuałem, z którym wiążą się zaklęcia i klątwy. Dziad oznacza przodka i istotą jest tu kontakt ze zmarłymi przodkami mający na celu oddanie im czci, pomoc, bądź zapewnienie sobie ich przychylności. Z jednej strony utwór nawiązuje do tradycji świętej uczty, przygotowywania posiłków dla duchów zmarłych, z drugiej natomiast – rozmów, które prowadzono z duchami. Listopad to wprost idealny czas na spotkanie z naszym spektaklem. Strofy Mickiewicza pozwolą na kontemplacje i zadumę, tak ważne w tym miesiącu.

Słyszałam, że miałaś problemy ze skompletowaniem obsady?
Niejednokrotnie, szukając chórów, które niczym chóry w teatrze greckim, wyśpiewują wersy Mickiewicza, spotykałam się z opinią, iż tekst Mickiewicza jest antychrześcijański. Bzdury i banialuki. Przed chrześcijanami byli poganie. Kropka. Nie bójmy się powrotu do źródeł. Chrześcijaństwo z jednej strony walczyło z dawnymi pogańskimi obrzędami, sukcesywnie zakazując ich praktykowania, ale z drugiej zaadaptowało niektóre, dążąc do ich chrystianizacji. Kościół katolicki, nie mogąc całkowicie zwalczyć tego dość popularnego święta, postanowił włączyć część jego tradycji w ustanowione na 2 listopada święto Zaduszek.

A w czym ten pogański obrządek przypomina nasze święto?
Znicze są odpowiednikiem dawnych ognisk, które palono przy drogach, aby dusze nie gubiły się w ciemnościach. W Święto Zmarłych spotykamy się z bliskimi, aby wspólnie wybrać się na groby zmarłych. Święta naszych przodków polegały przede wszystkim na wspólnym biesiadowaniu w kaplicach, na grobach czy cmentarzach. Należało w odpowiedni sposób ugościć przybywające dusze. Poganie przygotowywali również z drewna, buraków lub ziemniaków maski, które miały symbolizować przychodzące dusze. To nic innego jak nasze halloweenowe przebieranki, maski, a cukierki, o które tak chętnie prosimy chodząc od domu do domu, mają swoje źródło właśnie w ofiarowywaniu naszym przodkom jadła i picia.

Obsada Dziadów wręcz wyśmienita. Kogo zobaczymy?
W roli Guślarza doskonale wszystkim znana i ceniona – Julitta Mroczkowska Brecher. Rolę Widma kreuje gwiazda kina polskiego lat 70 i 80-tych – Maciej Góraj. Po wielu latach przerwy Maciej powrócił na teatralne deski strofami mickiewiczowskimi. W postaci upiorów i lżejszych duchów wcielą się m.in: Małgorzata Kwaśniewicz, Edyta Luckos, Grażyna Kwintal, Bartosz Kasza, Tomasz Maternowski, Marcin Kowalik. Ja gram dwie postaci; Zosi oraz Matki. Role Ptaków Nocnych powierzyłam młodzieży ze Studio Theater Modjeska.

Gdzie i kiedy można zobaczyć spektakl?
Za nami pierwsze z trzech przedstawień. Dostaliśmy zaproszenie na Loyola University. W dniu 1 listopada mieliśmy okazje zagrać dla amerykańskiej publiczności. To dla Nas niezwykle ważne móc współpracować z tak prestiżową uczelnią. 18 listopada w sobotę, o godzinie 7:00 pm zapraszamy do kościoła Ojców Cystersów, czyli ,,na Górce”, a w niedzielę 19 listopada, o godzinie 4:00 pm do Vittum Theater.

Pogańska obrzędowość, z której czerpie Mickiewicz, nadaje utworowi wyjątkowej atmosfery. Czego możemy się spodziewać?
Napięcia, tajemniczości i oczekiwania na kontakt z pozaziemskim wymiarem.

Z Kingą Modjeską rozmawiała Iwona Biernacka.