Jak nasz mózg tworzy wspomnienia

Jak nasz mózg tworzy wspomnienia

Powszechne przekonanie o magazynowaniu wspomnień mówi o tym, że pamięć jest jak pudełko z plikami, w których odkładamy nasze wspomnienia i magazynujemy je w mózgu. Kiedy ich potrzebujemy, sprawdzamy zawartość mózgowego pudełka i oto przywołujemy je z pamięci.

Niestety, ale tak to nie działa. Naukowcy podejrzewają, że wspomnienia są przechowywane w rozproszonych sieciach neuronów w całym mózgu. Kiedy coś sobie przypominasz, to tak jakbyś składał rozrzucone na podłodze puzzle, które są gromadzone i składane w całość, aby uzyskać pełny obraz. Dokładny sposób, w jaki wspomnienia są tworzone, a następnie przywoływane, czasem dekady później, jest jedną z wielkich tajemnic nauki zajmującej się badaniem neuronów i mózgu. Wiemy jednak, że istnieją proste, wspierane naukowo sposoby, aby wzmocnić zdolność zapamiętywania rzeczy.

Jak tworzą się wspomnienia
Zapamiętywanie zaczyna się od zmysłów, doświadczeń zmysłowych np. zapach pieczonego indyka, smak sosu cranberry. Kiedy twój mózg przetwarza ten wkład sensoryczny, tworzy połączenia neuronowe i te połączenia ostatecznie staną się wspomnieniami. Twój mózg decyduje również o tym, jak ważna jest wspomnienie na podstawie wskazówek kontekstowych, takich jak poziom emocji lub stresu w tym czasie. Im ważniejsze, tym silniejsze będą połączenia neuronowe.
Istnieje kilka obszarów mózgu zaangażowanych w kodowanie i późniejsze odzyskiwanie wspomnień, ale uważa się, że jedna część – hipokamp – odgrywa kluczową rolę w „łączeniu różnych rozproszonych składników pamięci” i może być rodzajem indeksu, spisu treści. Hipokamp to para struktur osadzonych głęboko w śródmózgowiu. Uważa się, że są one szczególnie ważne przy przetwarzaniu długoterminowych wspomnień takich, jak np. hasło emailowe, numer social security. Pamięć krótkotrwała jest drugim głównym rodzajem pamięci i odnosi się do rzeczy, które musisz zachować w swojej świadomości przez nie więcej niż kilka sekund. To pamięć, której używasz np. do przywoływania informacji dotyczących dawkowania leku z ulotki, którą właśnie przeczytałeś. Te fragmenty informacji wydają się być przechowywane w korze przedczołowej, czyli strukturze znajdującej się z przodu mózgu.

Dlaczego nie zawsze udaje nam się zapamiętać
Pomimo tego, że pamięć ludzka jest imponująca, nie jest idealna. Powszechnie znany jest fenomen, kiedy próbujesz zapamiętać słowo, ale mimo usilnych starań nie jesteś w stanie „wyprodukować” połączenia neuronowego. Dlaczego tak się dzieje, nie jest to dobrze zrozumiałe, ale normalne jest doświadczanie takiej blokady (znanej również jako lethologica) raz w tygodniu. Jest to bardziej prawdopodobne, gdy jesteś zmęczony lub zestresowany, a także staje się częstsze z wiekiem. Warto tutaj zaznaczyć, że nasz mózg zaczyna się kurczyć już w wieku 30 lat, co często powoduje normalny (choć irytujący) spadek pamięci „epizodycznej” – taki, który pomaga nam śledzić codzienną logistykę, np. czy zapłaciliśmy rachunek za prąd w zeszłym miesiącu. Na szczęście istnieje duża różnica pomiędzy tymi typowymi „dziurami w pamięci”, a utratą pamięci i pomieszaniem spowodowanym przez Alzheimera i inne rodzaje demencji. Zwykłe zapomnienie, gdzie położyliśmy kluczyki nie ma nic wspólnego z tym, czy wiemy czy nie do czego one służą (demencja powoduje, że zapominamy całkowicie do czego przeznaczone mogą być dane przedmioty).

Jak pomóc pamięci
Badania sugerują, że podstawowe zdrowe nawyki – takie jak ćwiczenia i pożywna dieta – mogą pomóc chronić zdrowie mózgu w dłuższej perspektywie i poprawić pamięć. I nikogo nie powinno dziwić, że to, co jest dobre dla twojego ciała, jest również dobre dla twojego umysłu. Świetnym treningiem dla mózgu są także wszelkiego rodzaju zadania zmuszające do myślenia. W trosce o wasze wspomnienia polecamy więc krzyżówki i sudoku zawarte w Tygodniku ProGram.

CONCILIO