Jak radzić sobie z lękiem przed szkołą?

Jak radzić sobie z lękiem przed szkołą?

Szkoła jest miejscem, w którym uczniowie spędzają większość swojego codziennego życia. Ma za zadanie przygotować młodych ludzi do dorosłości nie tylko wyposażając ich w wiedzę, krytyczne myślenie, ale także w umiejętności radzenia sobie z problemami i nawiązywania bliskich relacji.

Może być to bardzo rozwojowy i przyjemny czas, jednak może wiązać się także z doświadczaniem wielu trudnych emocji. Jedną z nich jest lęk, który pojawia się u dzieci w każdym wieku, niezależnie od ich ocen czy szkolnych osiągnięć. Odczuwanie stresu przed rozpoczęciem pierwszego dnia szkoły lub zmiany szkoły jest naturalne, jednak pojawiający się długotrwały lęk może prowadzić do wielu niepokojących konsekwencji.

Lękiem szkolnym nazywamy wielokrotne odczuwanie stresu i napięcia przed pójściem do szkoły, a także różnymi aktywnościami związanymi ze szkołą. Najczęściej trudności te objawiają się somatycznie, fizycznie bólami brzucha, głowy, nudnościami, zawrotami głowy, biegunką, dusznościami, drżeniem rąk, omdleniami, nadmiernym poceniem się. Symptomy te są realne i autentyczne, a dziecku lub nastolatkowi jest niezwykle trudno radzić sobie z nimi samodzielnie. Często także takie zachowania jak odmowa chodzenia do szkoły, opuszczanie zajęć, notoryczne spóźnianie się na zajęcia, wybuchy złości, nadmierna płaczliwość, chęć pozostania w domu mogą wskazywać na przeżywany przez dziecko lęk związany ze szkołą.
Trudno jest wskazać jednoznaczną przyczynę pojawiania się lęku szkolnego. Jest to złożony problem, który wymaga przyjrzenia się wielu różnym czynnikom z jakimi dziecko spotyka się na co dzień w szkole. Daje to możliwość na znalezienie źródła problemu i adekwatną reakcję, a tym samym pomoc uczniowi w poradzeniu sobie z trudnościami. Jednym z ważniejszych czynników, na które warto zwrócić uwagę, są relacje z rówieśnikami. Szczególnie istotne jest sprawdzenie czy dziecko nie doświadcza przemocy (psychicznej, fizycznej, cyberprzemocy), odrzucenia, wykluczenia z grupy oraz nie ma problemów z nawiązywaniem znajomości. Warto zwrócić uwagę także na relacje na linii dziecko-nauczyciel oraz wymagania związane z nauką. Stresujące mogą być niepowodzenia szkolne – niskie oceny lub dostawanie ocen poniżej własnych oczekiwań, wysokie wymagania ze strony nauczycieli, a także sposób w jaki rodzice reagują na osiągnięcia szkolne lub ich brak. Presja czy motywowanie poprzez podkreślanie niepowodzeń może znacząco wpłynąć na poczucie własnej wartości i w konsekwencji prowadzić do pojawienia się lęku.

Kluczowe jest to, by nie pozostawiać ucznia doświadczającego lęku szkolnego samego ze swoimi problemami. Trudności te nie znikną bez wsparcia dorosłych i wymagają złożonych rozwiązań. Ważna jest współpraca rodziców, szkoły i specjalistów, opracowanie wspólnego planu działania i wzajemne wsparcie. Potrzebne jest ze strony rodziców wychodzenie z inicjatywą rozmowy z dzieckiem o lęku, zmartwieniach i jego codziennych trudnościach, otwarta postawa i chęć towarzyszenia mu w rozumieniu tego co czuje. Bycie zaangażowanym w życie szkolne dziecka oraz pokazywanie mu na swoim przykładzie jak radzić sobie ze stresem, napięciem i innymi trudnymi emocjami w zdrowy sposób, może być dla niego ogromnym wsparciem w trakcie zmagania się z lękiem szkolnym. Często uczniowie potrzebują również pomocy psychologicznej, a w niektórych przypadkach także psychiatrycznej oraz medycznej i rozpoczęcia leczenia farmakologicznego. Potrzebne może być także dodatkowe wsparcie dla dziecka w klasie, zmiany w jego sposobie nauczania, planie dnia i zajęciach pozalekcyjnych oraz zadbanie o życie towarzyskie dziecka poza szkołą. Lęk szkolny można pokonać. Trzeba jednak potraktować go poważnie i zasięgnąć pomocy specjalisty.
(tekst Patrycja Czerwony, terapeuta dzieci i młodzieży).

Angelika Danek
LCSW, CRADC
Psycholog-psychoterapeutka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Loyola w Chicago. Kieruje zespołem doświadczonych specjalistów oferujących profesjonalną pomoc psychologiczną dzieciom, młodzieży i dorosłym w prywatnej klinice AMBH.
Tel. (773) 313-3757 | wwww.ambh.org
6650 N Northwest Hwy, Ste 215, Chicago, IL 60631