Pełna treść planu pokojowego dla Ukrainy

Pełna treść planu pokojowego dla Ukrainy

Portal Axios opublikował pełną treść 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, przygotowanego przez administrację Donalda Trumpa. To najbardziej szczegółowy dokument, jaki dotąd ujawniono — i jednocześnie najbardziej kontrowersyjny. Plan przewiduje daleko idące ustępstwa terytorialne na rzecz Rosji, zasadniczą przebudowę architektury bezpieczeństwa na wschodniej flance NATO oraz znaczące ograniczenia suwerenności Ukrainy. W jednym z punktów pojawia się także Polska jako alternatywna baza dla europejskich myśliwców.

Według Axios administracja USA wywiera presję na Kijów, by porozumienie zostało zawarte szybko. Amerykański urzędnik przyznał anonimowo, że plan jest „bardzo trudny do zaakceptowania”, ale w ocenie Waszyngtonu opóźnianie rozmów grozi jeszcze większymi stratami terytorialnymi Ukrainy.

Dokument został przygotowany przez specjalnego wysłannika Trumpa Steve’a Witkoffa, we współpracy z sekretarzem stanu Marco Rubio oraz Jaredem Kushnerem. Konsultacje miały odbywać się również z rosyjskimi przedstawicielami, w tym z wysłannikiem Kiryłem Dmitrijewem. Rosja nie poparła planu oficjalnie, ale — jak podaje Axios — po raz pierwszy zgłosiła, że jej stanowisko „zostało realnie wysłuchane”.

Terytoria: Krym i Donbas dla Rosji, strefy buforowe i linie zamrożenia

Najbardziej kontrowersyjne są propozycje dotyczące przebiegu granic. Plan przewiduje:

• uznanie przez USA Krymu, Ługańska i Doniecka jako „de facto rosyjskich”,
• trwałe zamrożenie linii frontu w obwodach zaporoskim i chersońskim,
• wycofanie ukraińskich wojsk z części obwodu donieckiego, którą kontrolują dziś,
• ustanowienie tam zdemilitaryzowanej strefy buforowej, międzynarodowo uznanej za terytorium Rosji.

Rosyjskie wojska nie mogłyby wejść do tej strefy, ale Ukraina utraciłaby kontrolę nad tym obszarem raz na zawsze.

Ukraina z ograniczoną armią i neutralnością w konstytucji

Plan zakłada głęboką przebudowę ukraińskiego systemu obronnego. Ukraina musiałaby:

• zmniejszyć armię do 600 tys. żołnierzy,
• wpisać do konstytucji zakaz przystąpienia do NATO,
• zaakceptować, że żadne wojska Sojuszu nie będą stacjonować na jej terytorium.

W zamian Stany Zjednoczone miałyby dać Kijowowi gwarancje bezpieczeństwa — jednak niebezwarunkowe. Gwarancja mogłaby zostać cofnięta, jeśli Ukraina podjęłaby działania ofensywne przeciwko Rosji lub np. wystrzeliła pocisk na Moskwę bez „jasnej przyczyny”.

Polska jako kluczowy element nowej architektury bezpieczeństwa

Plan dopuszcza reorganizację obrony w Europie. Jednym z elementów ma być stacjonowanie europejskich myśliwców… w Polsce. To alternatywa dla obecności NATO w Ukrainie, której projekt całkowicie zabrania.

Nie podano jednak, jakie państwa miałyby wysłać samoloty ani w którym rejonie Polski miałyby one operować.

Rosja wraca do G8 i globalnych interesów

W zamian za akceptację porozumienia Moskwa — jak przewiduje dokument — otrzymałaby szeroką normalizację relacji z Zachodem:

• etapowe zniesienie sankcji,
• powrót do grupy G8,
• udział w wspólnych projektach energetycznych, surowcowych i technologicznych,
• współpracę z USA w sektorach AI, centrów danych i wydobycia surowców.

Dodatkowo część zamrożonych rosyjskich aktywów — 100 mld USD — miałaby zostać przekierowana na odbudowę Ukrainy, przy czym połowa zysków z tych inwestycji trafiłaby do Stanów Zjednoczonych.

Wybory w 100 dni i pełna amnestia

Plan przewiduje również:

• przeprowadzenie wyborów na Ukrainie w ciągu 100 dni,
• pełną amnestię dla wszystkich stron konfliktu — także rosyjskich dowódców i osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne,
• utworzenie komisji humanitarnej ds. więźniów, dzieci i cywilów,
• prawnie wiążącą kontrolę porozumienia przez tzw. Radę Pokoju kierowaną przez Donalda Trumpa.

Zaporoska Elektrownia Atomowa i edukacja

Kilka punktów dotyczy rozwiązań szczegółowych:

• restart Zaporoskiej Elektrowni Atomowej pod nadzorem MAEA, z równym podziałem energii między Rosję a Ukrainę;
• programy zwalczania „uprzedzeń i ekstremizmu” w obu krajach;
• zobowiązanie Ukrainy do stosowania unijnych zasad ochrony mniejszości i mediów.

Cała lista 28 punktów – bez skrótów:

1. Suwerenność Ukrainy zostanie potwierdzona.
2. Między Rosją, Ukrainą i Europą zostanie zawarte kompleksowe porozumienie o nieagresji. Wszystkie niejasności ostatnich 30 lat uznaje się za wyjaśnione.
3. Oczekuje się, że Rosja nie dokona inwazji na sąsiednie kraje, a NATO nie będzie się dalej rozszerzać.
4. Rosja i NATO – za pośrednictwem USA – będą prowadzić dialog, by rozwiązać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i stworzyć warunki do deeskalacji w celu zapewnienia globalnego bezpieczeństwa oraz zwiększenia możliwości współpracy i przyszłego rozwoju gospodarczego.
5. Ukraina otrzyma solidne gwarancje bezpieczeństwa.
6. Liczebność Sił Zbrojnych Ukrainy będzie ograniczona do 600 tys.
7. Ukraina zgadza się na zapisanie w swojej konstytucji, że nie dołączy do NATO, a NATO zgadza się na zapis, że Ukraina nie będzie przyjęta do Sojuszu w przyszłości.
8. NATO zgadza się, by jego żołnierze nie stacjonowali na Ukrainie.
9. Europejskie myśliwce będą stacjonować w Polsce.
10. USA gwarantują: – USA otrzymają wynagrodzenie za gwarancję (bezpieczeństwa); – Jeśli Ukraina dokona inwazji na Rosję, utraci gwarancje; – Jeśli Rosja dokona inwazji na Ukrainę, oprócz zdecydowanej skoordynowanej odpowiedzi militarnej, ponownie będą nałożone na nią wszystkie globalne sankcje, cofnięte zostanie uznanie nowego terytorium i wszystkie inne korzyści wynikające z tego porozumienia; – Jeśli Ukraina wystrzeli pocisk na Moskwę albo Petersburg bez przyczyny, gwarancja bezpieczeństwa będzie uznana za niewiążącą.
11. Ukraina może dołączyć do Unii Europejskiej i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, dopóki ta kwestia będzie rozpatrywana.
12. Potężny globalny pakiet środków mających na celu odbudowę Ukrainy, obejmujący między innymi: – Utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy, który będzie inwestował w szybko rozwijające się sektory przemysłu, w tym technologię, centra danych i sztuczną inteligencję. – Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w zakresie wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, obejmującej rurociągi i obiekty magazynowe. – Wspólne działania na rzecz odnowy terenów dotkniętych wojną w celu odbudowy i modernizacji miast i obszarów mieszkalnych. – Rozwój infrastruktury. – Wydobycie minerałów i zasobów naturalnych. – Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, by przyspieszyć te działania.
13. Rosja zostanie ponownie zintegrowana ze światową gospodarką: – Zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami, w każdym przypadku indywidualnie. – USA zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej na rzecz wzajemnego rozwoju w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, projektów wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce i innych korzystnych dla obu stron możliwości biznesowych. – Rosja będzie zaproszona z powrotem do G8.
14. Zamrożone środki będą wykorzystane w następujący sposób: – 100 miliardów dolarów w zamrożonych rosyjskich aktywach zostanie zainwestowane w prowadzone przez USA działania na rzecz odbudowy i inwestycji na Ukrainie; – Stany Zjednoczone otrzymają 50 proc. zysków z tego przedsięwzięcia. Europa dołoży 100 miliardów dolarów, aby zwiększyć kwotę inwestycji dostępnych na odbudowę Ukrainy. Zamrożone fundusze europejskie zostaną odmrożone. Pozostała część zamrożonych funduszy rosyjskich zostanie zainwestowana w oddzielny amerykańsko-rosyjski fundusz inwestycyjny, który będzie realizował wspólne projekty w określonych obszarach. Celem tego funduszu będzie zacieśnienie stosunków i wzmocnienie wspólnych interesów, aby stworzyć silną zachętę do unikania ponownego konfliktu.
15. Powołana zostanie wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza ds. bezpieczeństwa, której zadaniem będzie promowanie przestrzegania wszystkich postanowień tej umowy i czuwanie nad nim.
16. Rosja prawnie usankcjonuje swoją politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
17. USA i Rosja zgodzą się na przedłużenie obowiązywania traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.
18. Ukraina zgadza się być państwem nieposiadającym broni nuklearnej zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
19. Uruchomienie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej odbędzie się pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia elektryczna będzie dzielona równo między Rosję i Ukrainę.
20. Oba kraje zobowiązują się do wdrażania programów edukacyjnych w szkołach i w społeczeństwie, których celem jest promowanie zrozumienia i tolerancji wobec różnych kultur oraz eliminowanie rasizmu i uprzedzeń: – Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych. – Oba kraje zgodzą się na zniesienie wszelkich środków dyskryminacyjnych i zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów i edukacji. – Wszelka ideologia i działalność nazistowska muszą zostać odrzucone i zakazane.
21. Terytoria: – Krym, obwody ługański i doniecki będą uznane za de facto rosyjskie, w tym przez USA. – Obwody chersoński i zaporoski będą zamrożone wzdłuż linii kontaktowej, co oznaczać będzie de facto uznanie (terytorium) wzdłuż linii kontaktowej. – Rosja odstąpi od innych uzgodnionych terytoriów, które kontroluje poza tymi pięcioma regionami. – Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą obecnie kontrolują, a strefa wycofania będzie uznana za neutralną zdemilitaryzowaną strefę buforową, uznaną na arenie międzynarodowej za terytorium należące do Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie wkroczą do tej zdemilitaryzowanej strefy.
22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
23. Rosja nie będzie uniemożliwiać Ukrainie korzystania z Dniepru w celach handlowych, osiągnięte zostaną także porozumienia w sprawie swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.
24. Powołana będzie komisja humanitarna w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii: – Wszyscy pozostali więźniowie i ciała będą wymienione na zasadzie “wszyscy na wszystkich”. – Wszyscy zatrzymani cywile i zakładnicy, w tym dzieci, będą uwolnieni. – Wdrożony zostanie program łączenia rodzin. – Podjęte będą działania, by złagodzić cierpienie ofiar konfliktu.
25. Ukraina przeprowadzi wybory w ciągu 100 dni.
26. Wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt objęte zostaną pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości.
27. Porozumienie to będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, na której czele stanie prezydent Donald J. Trump. Za naruszenia będą nakładane sankcje.
28. Gdy wszystkie strony wyrażą zgodę na to memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po tym, jak obie strony wycofają się do uzgodnionych punktów, by rozpocząć wdrażanie porozumienia.