Pinokio – uczy, bawi i wychowuje.

Pinokio – uczy, bawi i wychowuje.

Historia drewnianego pajacyka Pinokio, którego największym marzeniem jest stać się prawdziwym chłopcem to kanwa dla powieści dla dzieci autorstwa włoskiego pisarza Carlo Collodiego. Znana jest przez wiele pokoleń, gdyż łączy w sobie liczne cechy decydujące o jej powodzeniu.

Jest to zabawana i ciekawa historia, w której komizm przeplata się z fantastycznymi przygodami, a wszystko okraszone jest dydaktyzmem, który pochwala takie wartości jak praca, nauka, życzliwość, troskliwość wobec starszych i odpowiedzialność za własne czyny. Czy w dzisiejszym czasie ta ponad stuletnia powieść jest nadal aktualna? Czy warto ją adaptować na potrzeby sceny? Ależ tak. Można się nawet pokusić o stwierdzenie, że jest wręcz konieczna w świecie, w którym neguje się wszelkie wartości, ich znaczenie zatraca się albo wręcz dewaluują się.

Właśnie po historię krnąbrnego pajacyka, który przechodzi przemianę i z urwisa staje się dobrym chłopcem siegnęła Kinga Modjeska w niedawnej produkcji Sceny Polonia i Studia Teatralnego Modjeska. Oczywiście inscenizacja był okrojoną wersją Pionokia, jednak zachowała najważniejsze elementy akcji będące przykładami tzw. nieautorytarnego wychowania. A cóż to takiego? “Antyautorytarne wychowanie wymaga współpracy między wychowawcą a wychowankiem. (…) Rolą wychowawcy jest stworzyć warunki sprzyjające rozwojowi, tak, by uczeń sam mógł zdobyć wiedzę i wypracować swoje poglądy na rzeczywistość. Takie podejście pozwala na twórcze myślenie, ale obciąża też wychowanka większą odpowiedzialnością”. A przecież o to zazwyczaj chodzi autorom, aby ich dzieła oddziaływały na odbiorców, zmuszały ich do analizy, a w przypadku dzieci, aby nie tylko zachwyciły ich, ale także zainspirowały do zadawania pytań dorosłym, co z kolei jest typowym sposobem poznawania i rozumienia rzeczywistości.

Pokuśmy się więc o małą analizę postaci wystepujących w inscenizacji. Pierwszą z nich, tą która zawsze stara się wskazać pajacykowi właściwe postępowanie jest Gadający Świerszcz. Nie wymusza niczego, spokojnie stara się wytłumaczyć bohaterowi jak powinien się zachować i co jest właściwe. Wyjaśnia lub przestrzega go przed popełnianiem błędów, ale także przedstawia konsekwencje złego postępowania. A czyż nie taka jest jedna z ról rodzica, który jest takim przewodnikiem i doradcą dla młodego człowieka. Gadający Świerszcz w przedstawieniu stara się ustrzec pajacyka przed popełnianiem błędów i pomyłek, jednak ostateczną decyzję pozostawia jemu. Ostrzega go, a kiedy pajacyk nie stosuje się do jego rad pozwala mu uczyć się na własnych błędach.

Błękitna Wróżka jest niczym matka lub matka chrzestna pajacyka. Jest cierpliwa, pełna matczynego ciepła, ale także konsekwentna. Stara się nauczyć Pinokia odpowiedzialności, udziela mu rad, a kiedy on postępuje wbrew niej nie zostawia go, wybacza mu błędy i pojawia się zawsze, kiedy jej potrzebuje. Oczywiście na końcu to ona spełnia największe marzenie pajacyka Pinokio i zamienia go w prawdziwego chłopca.

Z kolei Dżepetto to po prostu kochający ojciec, który jest pobłażliwy dla wybryków ukochanego syna, który kocha go bezkrytycznie i który zrobi dla niego wszystko. A pajacyk niestety często wystawia jego miłość na próbę.

Jednak w historii tej pojawiają się nie tylko pozytywne postaci próbujące ukształtować pajacyka, to także bohaterowie kuszący go do złego postępowania lub wyzyskujący jego naiwność. Oni także mają ważną rolę do spełnienia, są ostrzeżeniem dla widza, że na ich drodze życiowej nie tylko pojawią się przychylne im osoby, ale także takie, które będą chciały wykorzystać ich naiwność. W przypadku Pionokia są to Lis i Kot, którzy oszukują go i kradną mu pieniądze jakie otrzymał od dobrej wróżki, to także jego kolega Knot, który namawia go do ucieczki ze szkoły i lenistwa, czego konsekwencją jest zamiana w osiołki. Postaci te wprowadzone są do inscenizacji po to, aby pokazać jak łatwowierne może być dziecko i jak ważne jest, by kierować się rozsądkiem w drodze do osiągnięcia szczęścia.

Znane wszystkim stwierdzenie mówi, że “teatr bawi, uczy i wychowuje” i taka właśnie była inscenizacja klasyki Carlo Collodiego w reżyserii Kingi Modjeskiej. Przygody pajacyka miały nie tylko przykuć uwagę młodych widzów i ich rodziców, lecz miały także pokazać w przystosowany do dziecięcej percepcji sposób jedne z najcenniejszych wartości w życiu każdego człowieka. Oczywiście był to spektakl, w którym oprócz dorosłych występujących w głównych rolach: Pinokio – Kinga Modjeska, Dżepetto – Bartosz Kasza, Kot – Sylwia Kawa, Lis – Anna Dolecki i Błękitna Wróżka – Julita Mroczkowska pojawiają się młodzi dziecięcy aktorzy, maluszki oraz nastolatki. To także dzięki nim przedstawienie uzyskało barwną oprawę pełną piosenek i tańca. Nic tak nie absorbuje uwagi dziecka jak wpadające w ucho dźwięki i kolorowe kostiumy. Nie oparły się ich urokowi siedzące na widowni dzieci, a nawet rodzice, którzy tańczyli i śpiewali razem z nimi. Pinokio był pierwszym dziecięcym spektaklem wystawianym przez Studio Teatralne Modjeska i Scenę Polonia. Dziś po upływie 5 lat, pomimo zmian obsadowych i scenariuszowych historia drewnianego chłopca, który uczy się jak być człowiekiem jest nadal aktualna. Wciąż kolejne pokolenia widzów ulegają magii teatru i historii Collodiego zaadaptowanej przez Kingę Modjeską. Gratulujemy.

Pinokio

Scenariusz i Reżyseria: Kinga Modjeska

Kostiumy: Joanna Kapuscieńska, Nevena Todorovic, Anna Gardulski

Scenografia: Małgorzata Gul Smutek, Joanna Kapuscieńska, Steve Olivieri

Muzyka: Marek Wilczyński

Współpraca: Andrzej Dylewski, Aleksandra Gmurczyk

Zdjęcia: Andrzej Brach

Tekst: IB