Pustynia Błędowska – polska Sahara
Pustynia Błędowska – polska Sahara
Pustynia Błędowska czyli Polska (nie)znana…
Co jest największą atrakcją gminy Klucze koło Olkusza? Oczywiście „Polska Sahara”, czyli największa, naturalna pustynia w Europie, Pustynia Błędowska.
Pustynia jest unikatowym zjawiskiem przyrodniczym i geograficznym, ale jeszcze z innego powodu. Otóż powstała w umiarkowanym i wilgotnym klimacie, czyli przeciwieństwie warunków sprzyjających tworzeniu się pustyń.
Kiedyś jej obszar wynosił 100 km2 i znajdowały się tu wydmy, lotne piaski, można było tu obserwować niezwykłe miraże i zjawiska fatamorgany oraz szalały burze piaskowe.
Dziś jest częściowo porośnięta drzewami, zasadzonymi tu w połowie ubiegłego wieku (jedynie 10 km2 zachowało swój pustynny charakter), ale i tak ten specyficzny krajobraz przyciąga turystów. Można tu wybrać się na wyprawy konne, rowerowe, piesze lub poszaleć jeepem, niczym na małym safari.
Na północnym krańcu pustyni gospodaruje wojsko, które wykorzystuje ją jako teren do ćwiczeń spadochronowych. Obok znajdują się pozostałości bunkrów z czasów II wojny światowej.
Poza tym w latach 60. Pustynia Błędowska udawała Egipt podczas kręcenia scen do „Faraona” Jerzego Kawalerowicza, potem była miejscem ćwiczeń słynnego oddziału Afrika Korps i NATO oraz dostarczała piasek do kopalń Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Wprawdzie kilka lat temu z map fizycznych zniknęła nazwa Pustynia Błędowska (nazwę wymyślił ojciec znanej pisarki Zofii, Wacław Nałkowski), jednak dla miłośników ciekawostek krajobrazowych nadal pozostaje ewenementem na skalę światową.
A jak powstała „największa pustynia kontynentu”?
Według naukowców jej historia zaczęła się około 2,3 mln lat temu, gdy wkroczył lądolód i topniejąc za każdym razem pozostawiał coraz większe pokłady piasków i żwirów, które zrównały teren i tak to wszystko trwało aż do około 10 tys. lat temu, kiedy to w wyniku ocieplenia terenu na jałowej glebie zaczęły wyrastać rośliny, aż teren pokrył bór sosnowy. Jednak dynamiczny rozwój górnictwa oraz hutnictwa spowodował całkowite wykarczowanie i ogołocenie z roślinności. Jałowy teren znów zaczął przypominać pustynię, a wywiewane piaski zasypywały okoliczne pola. Tyle nauka.
A co ma do powiedzenia ludowa legenda?
Nie określono dokładnie, gdzie znajduje się piekło, ale siedlisko diabłów na pewno musiało znajdować się w tej okolicy, gdyż pustynia powstała prawdopodobnie w wyniku czarciej narady. Chodziło o to, że coraz głębsze odwierty oraz stuki i huki spowodowane powstawaniem coraz liczniejszych kopalni ołowiu i srebra na tym terenie zaczęły niepokoić czarty, które postanowiły ukrócić ludzką zuchwałość. Kiedy górnicy zaczęli zbliżać się do przedsionków piekieł poszukując coraz to nowych kruszców wzburzony diabeł, szarpiąc kozią bródkę wpadł na pomysł. Postanowił zasypać złoża bałtyckim piaskiem, gdyż „co ziemskie to ziemskie, a co piekielne to piekielne!”. O północy udał się nad Morze Bałtyckie, nasypał piasku do worków i kiedy zbliżał się do Olkusza zahaczył przez nieuwagę o wieżę kościelną i rozsypał cały piasek na okoliczne pola. I tak właśnie powstała Pustynia Błędowska, namacalny dowód diabelskiej wyprawy nad morze. A w kopalniach olkuskich jeszcze przez długie lata wydobywano ołów i srebro przy dźwiękach zgrzytania diabelskich zębów.
Jeżeli więc chcecie na własne oczy odwiedzić naszą pustynię koniecznie udajcie się na tzw. punkty widokowe: Klucze-Czubatka, które jest świetnym miejscem dla paralotniarzy, tu znajdują się ruiny punktu dowodzenia wojsk niemieckich (II wojna światowa) i wieża obserwacyjna oraz Chłechło-Dąbrówka, z którego można podziwiać połacie pustynnego piasku oraz punkt dowodzenia wojsk polskich z czasów II wojny światowej.
IB
Comments (0)