Szwedzki stół po szwedzku

Szwedzki stół po szwedzku

Z czym kojarzy się przeciętnemu Polakowi Szwecja? Oczywiście ze szwedzkim stołem, czyli przekąskami, które sami nakładamy sobie na talerze, a że porcje są małe to możemy do woli wszystko próbować nie ryzykując szybkiego przejedzenia. Ale dziś zapraszam wszystkich do szwedzkiego stołu nie tylko po to, aby zajadać się tzw. finger food, ale by skosztować specjałów szwedzkiej kuchni.

Tradycyjnie zacznijmy od oferty na śniadanie. Jeżeli preferujecie coś pożywnego i zdrowego to proponuję wynalazek szwedzkiego lekarza, doktora Maximiliana Bircher-Bennera, który to w 1900 roku po raz pierwszy zaserwował swoim pacjentom mieszankę płatków owsianych, kukurydzianych i suszonych ziaren i owoców, czyli Müesli.

Ale to nie müesli podawane z różnymi rodzajami mleka lub jogurtu, lecz omlety stanowią co najmniej połowę śniadaniowego menu. Do wyboru mamy więc Oslo Omelette czyli omlet z wędzonym norweskim łososiem, koperkiem i serkiem kremowym, Stockholm Omelette z falukorv sausage, przypominającą naszą parówkę lub serdelek oraz havarti, czyli serem żółtym o maślanym aromacie. Kobenhavn Omelette to z kolei omlet z duńskim serem pleśniowym i szpinakiem. Jeżeli lubimy deser na śniadanie to proponuję wybrać coś z bogatej oferty Danish Cake – drożdżówek z owocami, cynamonem lub orzechami, wafle belgijskie z owocami i bitą śmietaną lub Pannekaker, czyli naleśniki z dżemem z lingonberry (borówka brusznica), bardzo popularnym owocem w kuchni skandynawskiej.

Przejdźmy teraz do przystawek. Ryby, a w szczególności łosoś są częścią dań na każdą okazję i porę dnia, więc jeżeli nie macie urazu do Szwedów z powodu potopu szwedzkiego to waszą ucztę zacznijcie od Sill Talrik, marynowanych śledzi z sałatką, pomidorami i jajkiem ugotowanym na twardo lub z innymi dodatkami np. gotowanymi ziemniakami i śmietaną ze szczypiorkiem.

Gravlax to wspomniany już wcześniej łosoś marynowany w Aquavit, 40% spirytusie o smaku wzbogaconym ziołami, serwowany ze szparagami. Inną propozycją będą placki ziemniaczane z sosem łososiowo-śmietanowym, albo łosoś marynowany w mieszance soli, cukru i koperku, pokorojony w cieniutkie plasterki, a podawany na kromce chleba albo chleba chrupkiego, kolejnego wynalazku naszych północnych sąsiadów lub jako wersja drugiego dania, z dodakiem beszamelowego sosu koperkowego, z pieczonymi jarzynami lub sałatką z marynowanych buraczków.

A skoro doszliśmy już do dań obiadowych to polecam Swedish Sampler, czyli półmisek, na którym znajdziecie pieczony drób w glazurze z lingonberry, kottbullar (kulki mięsne), potatiskorv (kiełbasa z nadzieniem ziemniaczano-cebulowo-wieprzowym), szwedzką brązową fasolę (przygotowana jest z dodatkiem ciemnego cukru, cynamonu, masła i octu, więc ma słodkawy smak) oraz dodatkiem kapusty kiszonej lub kiszonych buraków. Możecie także zamówić Kroppkaka albo Pitepalt, czyli takie nasze pyzy ziemniaczane nadziewane wieprzowiną, cebulą, boczkiem, a na talerzu znajdziecie jeszcze dżem z borówek albo śmietanę. Jeżeli lubicie sos holenderski (prosty sos na bazie żółtek, soku z cytryny, masła i przypraw) to w menu znajdziecie najpopularniejszy zestaw – jajka w koszulce polane sosem holenderskiem, łososia z warzywami i sosem lub warzywa, zwłaszcza szparagi suto polane żółtym sosem. Inne rodzaje ryb zazwyczaj pieczone są w panierce cytrynowo-ziołowej, a dodatkami są obowiązkowo koperek, sałatka jajeczna, sałatka z kiszonek, najczęściej z buraczków albo ogórków. Na waszym stole nie może zabraknąć Kottbullar albo znanych pod nazwą swedish balls kuleczek z mielonego mięsa z różnymi dodatkami, zarówno jako nadzienie jak i dodatek w postaci sosu lub bukietu jarzyn. Są one alternatywą dla tak popularnych i powszechnych italian meatballs oraz stanowią jedno z podstawowych dań szwedzkiego stołu. Oczywiście Szwedzi mają także rybną wersję kuleczek, Fiskbullar.

No i jeszcze Pytti Panna i Janssons Frestelse. Pierwsza potrawa, której nazwę tłumaczy się jako drobne kawałeczki na patelni przyrządzona jest z drobno pokrojonch ziemniaków, cebuli, kawałków kiełbasy podsmażonych i serowanych z jajkiem, kiszonkami lub sałatką. Inną wersją może być wieprzowina nadziewana owocami (wiśniami i cebulą), jabłkami, ziemniakami oraz sałatą lub zielonymi warzywami.

Natomiast drugie wymienione danie, którego nazwa oznacza pokusę Janssona to zapiekanka ziemniaczano-rybna najczęściej podawana ze śmietaną lub sałatką.

Z listy deserów kończących waszą szwedzką ucztę możecie wybrać wspomniane już wcześniej drożdżówki, naleśniki, Smulpaj, kawałek ciasta owocowego (popularne owoce to rabarbar, jabłka albo odmiana borówek). Jest jeszcze tradycyjne ciasto Prinsesstårta, czyli Ciasto Księżniczek (nazwane na cześć Margarethy, Märthy i Astrid, córek księcia Carla, Diuka Västergötland).

Kolejne warstwy tworzą biszkopt, masa, bita śmietana, a wszystko pokryte jest cienką warstwą marcepanu, zazwyczaj koloru zielonego i posypane cukrem pudrem. Ciasto często udekorowane jest także różową słodką różą.
Pamiętajmy!
Wszystko jest kwestią osobistych preferencji i chęci wzbogacenia naszych doznań smakowych.
Życzę smacznego!
SMAQUCH

Dziś zamiast przepisu na jedną ze wspomnianych powyżej potraw, nowość ze Szwecji!

Smörgåstårta, czyli tort kanapkowy

okrągły bochenek chleba
ser z dodatkiem ubitej śmietanki (whipped cream cheese)
cienko pokrojony łosoś (dowolny rodzaj)
gotowane na twardo jajka
świeże ogórki
rzodkiewka
koperek
opcjonalnie pomidorki kotajlowe (żółte, pomarańczowe)

Obkrój skórkę z całego bochenka chleba. Przyłóż foremkę tortową na wierzchu i wytnij stożek o takiej średnicy, na wysokość całego bochenka. Następnie stożek pokrój w plasterki poprzeczne, tak jak przekrawa się biszkopt (1 średniej wielkości bochenek to około 3-4 okrągłe kromki). Na pierwszą kromkę nałóż serek oraz warstwę cienko pokrojonego łososia i plasterki jajek ugotowanych na twardo. Następnie dodaj kolejną warstwę serka i kolejną kromkę i znów posmaruj ją serkiem i dodaj plasterki świeżego ogórka i rzodkiewki i znów warstwa serka i ostatnia kromka. Cały „tort” pokryj serkiem i udekoruj „łososiowymi różami” i koperkiem. Opcjonalnie można udekorować tort szczypiorkiem i pomidorkami koktajlowymi, a koperkiem można posypać kolejne warstwy serka.