Wisła, Odra, Nysa Łużycka, Bug, Mrogi, Wisłoki… – czyli czar polskich rzek

Wisła, Odra, Nysa Łużycka, Bug, Mrogi, Wisłoki… – czyli czar polskich rzek

Zacznijmy od tego, że najważniejsze i największe rzeki Polski to Wisła i Odra. Granicę zachodnią naszego kraju wyznaczają Odra i Nysa Łużycka, a wschodnią Bug.

Wisła lub z łaciny Vistula jest najważniejszą rzeką, stąd też nazwa nadwiślański kraj, przepływa przez prawie cały kraj od południa do północy. Nad jej brzegami znajduje się większość ważniejszych miast, w tym dawna i obecna stolica czyli Kraków i Warszawa. Poza tym jest najdłuższą rzeką.
Drugą w kolejności jest Odra, ta jednak tylko częściowo przepływa przez Polskę, dlatego zaszczytne drugie miejsce należy do Warty, która bierze swój początek na terenie Polski i uchodzi do Morza Bałtyckiego.

Wydawać by się mogło, że wszystkie rzeki przepływające przez teren naszego kraju, znajdują ujście w Morzu Bałtyckim na północy, a tak nie jest. Strwiąż mała rzeczka bieszczadzka biorąca swój początek w okolicach Ustrzyk Dolnych wpada aż do Morza Czarnego znajdującego się w Azji Mniejszej. Przez Polskę przepływają również dwie rzeki wpadające do Morza Północnego, jednak ich źródła znajdują się w Czechach, a my jesteśmy dla nich tylko „krajem tranzytowym”.

Inną ciekawostką związaną z głównymi rzekami jest asymetryczność ich dorzeczy. Co to oznacza? Otóż prawe dorzecza są dłuższe i bardziej obfitują w wodę w stosunku do lewobrzeżnych dorzeczy. Tak więc mieszkając po lewej stronie jakieś rzeki mamy szansę, że podczas powodzi wywołanych tzw. wysokim stanem wód podczas topnienia pokrywy śnieżnej lub ulewnych deszczy mniej nas zaleje. A dla kogo może to być szczególnie ważne? Np. dla mieszkających w Głownie, mieście powiatu zgierskiego w województwie łódzkim, które położone jest u zbiegu trzech rzek Mrogi, Mrożycy i Brzuśni lub dla mieszkańców Jasła, miasta w południowo-wschodniej Polsce w województwie podkarpackim leżącego na przecięciu trzech rzek Wisłoki, Jasiołki i Ropy. Naukowcy fakt ten tłumaczą nachyleniem powierzchni terenu kraju w kierunku północno-zachodnim. Poza tym należy jeszcze wspomnieć o jednym dość oczywistym fakcie – najstarsze polskie miasta i miasteczka to te znajdujące się przynajmniej nad jedną rzeczką. Związane to było oczywiście z łatwym dostępem do bieżącej wody potrzebnej do nawadniania pól i budowy studni.

A czy słyszeliście o skrzyżowaniu rzek? Nie? A zatem jedyne w Europie i jedno z dwóch na świecie skrzyżowanie rzek znajduje się w Polsce. Bifurkacja, bo tak fachowo nazywa się to zjawisko hydrograficzne, została stworzona sztucznie w 1830 roku podczas prac melioracyjnych w miejscowości Wągrowiec. Dwie rzeki Wełna i Nielba przecinają się pod kątem prostym, a następnie każda płynie spokojnie w swoim kierunku. Ich wody wpadają w ruch wirowy po czym dalej płyną swoimi korytami prawie nie mieszając swoich wód. Udowodnić można to wrzucając patyk do jednej z nich. Dlatego następnym razem, gdy będziemy zwiedzać Polskę zwróćmy uwagę na nasze rzeki i rzeczki.

 IB