Wojna Domowa – ciekawostki, ludzie i statystyki
Wojna Domowa – ciekawostki, ludzie i statystyki
Wojna Secesyjna, Wojna Domowa – większość z nas zna te dwie nazwy bratobójczej wojny w Stanach Zjednoczonych. W jej rezultacie wprowadzono również, istniejące do dzisiaj możliwości legalnego głosowania dla żołnierzy, stworzono amerykański system wywiadowczy, konfederaci utworzyli Ministerstwo Sprawiedliwości, a w armii po raz pierwszy zaczęto opłacać kapelanów. Nowym odznaczeniem został Medal of Honor. Marynarka dostała nowy stopień: Admirał Amerykańskiej Floty.
Ludzie ogarnięci nałogiem palenia również zostali dotknięci bratobójczą wojną – po raz pierwszy wprowadzono drakoński podatek od papierosów.
Wojna Secesyjna czy Wojna Domowa miała wiele nazw zarówno w czasie jej trwania, jak i w rozprawach na jej temat po jej zakończeniu:
1. Wojna Konstytucyjnej Wolności (War for Constitutional Libery)
2. Wojna Południowej Niezależności (War or Southern Independence)
3. Druga Amerykańska Rewolucja (Second American Revolution)
4. Wojna o Stanowe Prawa (War for States Rights)
5. Wojna Pana Lincolna (Mr. Lincoln War)
6. Południowa Rebelia (The Southern Rebelion)
7. Wojna Południowych Plantatorów (War of Southern Plantators)
8. Wojna Rebeliantów (War of the Rebelion)
9. Druga Wojna o Niezależność (Second War of Independence)
10. Wojna Poskromienia Arogancji Yankesów (War to suppress Yankee Arogance)
11. Wojna Braterska (Brothers War)
12. Wojna Secesyjna (War of Secession)
13. Wielki Bunt (Great Rebelion)
14. Wojna Narodowościowa (War for Nationality)
15. Wojna o Południową Narodowość (War for Southern Nationality)
16. Wojna Przeciwko Niewolnictwu (Against Slavery)
17. Wojna Domowa Pomiędzy Stanami (Civil War Between the States)
18. Wojna Lat Sześćdziesiątych (War of the Sixties)
19. Wojna przeciw Północnej Agresji (War against northern aggression)
20. Inwazja Yankesów (Yankee Invasion)
21. Wojna o Separację (War for Separation)
22. Wojna o zniesienie niewolnictwa (War for Abolition)
23. Wojna o Zjednoczenie (War for the Union)
24. Wojna Konfederacka (Confederate War)
25. Wojna o Południową Wolność (War for Southern Freedom)
26. Wojna o Północ i Południe
Armia Północna często była nazywana w książkach i prasie tego okresu jako Union Army, Army of Potomac, a także jako Army of James. Armia Południowa była wymieniana jako Army of Northern Virginia, Army of Tennessee i Trans-Mississippi Army.
Według niektórych historyków wojnę wygrało dwóch Szwedów: Admirał John Dahlgren, który zrewolucjonizował siłę marynarki przez wyposażanie okrętów i łodzi w wielkie działa, oraz John Ericsson, który stworzył fantastyczny statek Monitor, pokryty stalowymi blachami i kompletnie odporny na ataki wroga.
Sześciu głównodowodzących generałów armii północnej było cudzoziemcami, a także wielu generałów-brygadierów: dziewięciu Niemców, czterech Włochów, czterech Irlandczyków, dwóch Francuzów i po jednym: Rosjanin, Węgier, Polak i Hiszpan.
W Armii Północnej 75% żołnierzy było urodzonych poza Stanami Zjednoczonymi w czasie, gdy w północnej części USA było 4 miliony cudzoziemców, a na południu około 1 miliona 230 tysięcy. Północne stany wystawiały swoje całkowicie cudzoziemskie pułki: Niemcy mieli 10 pułków z Nowego Jorku, 6 pułków z Ohio, 6 z Missouri, 6 z Pensylwanii, 4 z Wisconsin i 3 z Illinois. Pułk #82 z Illinois był cały żydowski, ale mówiący po niemiecku, był też najbogatszy dzięki hojnemu sponsorowaniu przez przedsiębiorców ze stanu. Nowy Jork wysłał na wojnę pułk francuski, w których służyli również Hiszpanie, Niemcy i Włosi, a także Indianie, wykazujący minimalną dyscyplinę. Poza tym wysłał również pułk szkocki, w którym znaczna część żołnierzy pochodziła z Irlandii, a z Nowego Meksyku pochodził jeden pułk meksykański. W 29. pułku z Nowego Jorku pułkownikiem był George Utassy, Węgier, który dowodził głównie Włochami i trzema kompaniami Węgierskich Huzarów, a rannymi opiekował się niemiecki lekarz. Ze stanu Nowy Jork pochodziły też trzy kompanie niemieckiej piechoty, włoskich i szwedzkich strzelców, a także francuskich, hiszpańskich i portugalskich weteranów europejskich wojen.
W wojnie brali udział Włosi ze słynnym generałem Garibaldim na czele, węgierski generał George Klapka, weteran Węgierskiej Rewolucji z 1949 roku, a także rosyjski generał John Turchin. Angielscy arystokraci byli reprezentowani przez Sir Percy Wyndhama, który został ciężko ranny, a niemiecki książę, nie znający ani słowa po angielsku Felix Salm pochodzący z Prus walczył ramię w ramię ze szwedzkim baronem Von Vagesach.
Nasz polski emigrant kapitan Peter Kiołbassa, najpierw walczył jako konfederat, a złapany w niewolę przez armię północną został wypuszczony i zaciągnął się już do tej armii unijnej i zwerbował, a także kierował, batalionem Polaków ze stanu Illinois.
Wojska Unijne miały ponad 2.7 miliona żołnierzy, z których 1 milion miało 18 lat, 800,000 było młodszymi niż 17 lat, 200,000 miało 16 lat, około 100,000 miało 15 lat, 300 dzieci – żołnierzy miało 13 lat i mniej, a 25 – mniej niż 10 lat.
Wojna secesyjna zakończyła się 9 kwietnia 1865 roku – Generał Robert E. Lee poddał wojska południowe generałowi Ulysses’owi Grantowi.
Krzysztof Wawer